بشریت در طلوع تمدن‌ها شانس و اقبال را پرستش می‌کردند که در یونان باستان با الهه تیخه و در روم باستان با الهه فورتونا شناخته می‌شدند.
نام دومی امروزه برای همه شناخته شده است و می توان آن را یک قیاس معنایی (عملاً مترادف) با کلمات "شانس" و "سرنوشت" در نظر گرفت.
فورچون و چرخش
کلمه "بخت" منشأ رومی باستان دارد که به معنای واقعی کلمه از لاتین به "سرنوشت" ترجمه شده است. در ابتدا، آن را با آیین فورچون، که مدت ها قبل از اوج شکوفایی امپراتوری روم، احتمالاً در لاتیوم، در میان ایتالیایی ها، در دوره از قرن دهم تا هفتم قبل از میلاد، سرچشمه می گرفت، شناسایی می کردند.
این امکان وجود دارد که لاتین ها حتی قبل از مهاجرت به شبه جزیره آپنین این آیین را می پرستیدند و این سنت را با خود آورده بودند. هیچ واقعیت قابل اعتمادی وجود ندارد که این موضوع را تأیید کند، اما به طور قطع مشخص است که فورچون در قرن ششم قبل از میلاد در روم باستان پرستش می شد. تأیید این موضوع معبد باستانی است که توسط ششمین پادشاه روم باستان - Servius Tullius در سواحل رودخانه تیبر - در دوره بین 578 تا 534 قبل از میلاد ساخته شده است.
در ابتدا، کشاورزان فورتونا را می پرستیدند و در 24 ژوئن هر سال فورتیس فورتونه را جشن می گرفتند. اعتقاد بر این بود که ترکیب موفقیت آمیز شرایطی که منجر به برداشت غنی می شود به نفع الهه بستگی دارد: آب و هوای گرم، بارش، سیل رودخانه. بعدها، سنت عبادت توسط دامداران که ثروت آنها نیز مستقیماً به حاصلخیزی مراتع بستگی داشت، پذیرفته شد.
تقریباً در همان دوره تاریخی، روم باستان از قبل الهه برداشت و باروری خود را داشت - سرس، که منشا رومی فورتونا را مورد تردید قرار می‌دهد. به احتمال زیاد، این فرقه از ایتالیایی ها یا یونانیان باستان به عاریت گرفته شده و به موازات اساطیر سنتی روم باستان توسعه یافته است.
ثروت روم پسین
چگونگی و زمان پیدایش فرقه فورچون در روم باستان به طور قطع مشخص نیست، اما در دوران اوج او، محبوبیت الهه سرنوشت، الهه ثروت، بسیار زیاد بود. هزاران محراب و کلیسای کوچک اختصاص داده شده به فورتونا در سراسر قلمرو امپراتوری روم سابق پراکنده شده اند، همچنین ده ها هزار تصویر و حکاکی در مکان های باستان شناسی یافت شده است.
چهره الهه سرنوشت بر روی سکه های باستانی، بر روی وسایل خانه، بر روی محصولات صنعتگران، بر روی محراب خانه چاپ شده است. از نظر تعداد طرفداران، فورچون را می توان با مرکوری، خدای ثروت مادی، تجارت و سود مقایسه کرد.
همچنین شایان ذکر است که فورتونا با نام فورتونا آگوستا در آیین امپراتوران روم باستان گنجانده شده است. او در 19 قبل از میلاد - پس از بازگشت پیروزمندانه اکتاویان آگوستوس از شرق - مورد احترام ویژه قرار گرفت.
این الهه اغلب با یک قرنیز و یک چرخ به تصویر کشیده می‌شد و با شخصیت‌های دیگر احاطه شده بود: فلیسیتاس، هیلاریتاس، کونکوردیا، فیدس. با شروع قرن اول پس از میلاد، فورتونا اغلب با ایزیس، الهه زنانگی و مادری به تصویر کشیده می شد.
علاوه بر معبد باستانی سرویوس تولیوس، که در قرن ششم قبل از میلاد بر روی رودخانه تیبر بنا شد، معابد باشکوه دیگری نیز بعداً به فورتونا وقف شد. در سال 194 قبل از میلاد، معبد فورتونا پریمیگنیا، در سال 180 پیش از میلاد، معبد فورتونا اکویتا، و در سال 101 پیش از میلاد، معبد شانس این روز ساخته شد.
شهرت الهه سرنوشت پس از سقوط امپراتوری روم ادامه یافت. این فرقه در سراسر کشورهای اروپای غربی گسترش یافت و به طور غیر رسمی در سراسر قرون وسطی وجود داشت. آنها الهه را در دوره عصر جدید فراموش نکردند و سیارکی را که در سال 1852 کشف شد به افتخار او نامگذاری کردند.
امروزه، کلمه "بخت" اغلب نه با خدای روم باستان، بلکه با شانس و سرنوشت مرتبط است. در هر کازینو یک چرخ شانس (رولت) وجود دارد، و عبارت "مورد علاقه ثروت" در جامعه کاملاً جا افتاده است، به معنای فرد خوش شانسی که در همه تلاش ها خوش شانس است.
با وجود گذار به عصر دیجیتال، تعداد زیادی از مردم در سراسر جهان هنوز بیشتر از عقل سلیم و محاسبه دقیق، بلکه به شانس متکی هستند. به نظر می‌رسد که عبارت «به ثروت اعتماد کن» هرگز قدیمی نمی‌شود، اگرچه امروزه نقش الهه به طور فزاینده‌ای توسط یک تصادف‌ساز یا یک مولد اعداد شبه تصادفی ایفا می‌شود.
